Executieve functies – Route 2: Emotie-regulatie

Route 2: Emotie-regulatie

“Onder de motorkap - Raak jij ook wel eens oververhit? Misschien omdat je boos wordt als iets niet lukt, of omdat je zo blij bent dat je op de bank staat te springen?” (van Dasler, 2017)

Wanneer je je eigen emoties niet goed onder controle hebt, kun je in veel lastige en vervelende situaties terecht komen. 

Angst kan je volledig lam leggen, zodat je niet tot actie overgaat. Boosheid kan oplopen tot woede, waarna je iemand een klap voor z’n kop geeft. Een groot gevoel van schaamte over het maken van fouten kan erin resulteren dat je sommige dingen niet eens gaat proberen. Andere mensen krijgen dan een beeld van jou dat misschien niet klopt met de werkelijkheid; ze denken dat je minder kunt dan je eigenlijk kan, ze denken dat je koppig bent en je eigen zin wilt doordrijven. Maar nog erger…bepaalde heftige emoties kunnen soms jouw talenten in de weg zitten!

De meeste kinderen die ik dagelijks meemaakt, hebben bijna allemaal wel op de een of andere manier te maken met een minder goed ontwikkelde emotie-regulatie. In veel gevallen ligt hier het niet-gezien-of-gehoord-zijn aan ten grondslag. Faalangst, bindings- of verlatingsangst, schaamte…vaak zijn dit de oorzaken van huil- of boze buien.

De meeste HB’ers hebben de cognitieve capaciteit om uit te groeien tot zeer creatieve, hardwerkende en gemotiveerde mensen. Echter, door onderontwikkelde executieve functies komt hun talent vaak niet tot bloei. Ze durven niet, raken geïrriteerd als dingen niet gaan zoals zij verwachten en kunnen soms hun boosheid niet goed bedwingen.
Emotie-regulatie is het vermogen om emoties te reguleren om doelen te realiseren, taken te voltooien of gedrag te controleren (uit: Slim maar… | Dawson & Guare). Je kunt je daarom voorstellen dat het leren beheersen van deze emoties, leren omgaan met teleurstelling en je zenuwen leren beheersen als je iets spannends moet doen, van groot belang zijn om krachtig in het leven te staan.

Ervaringen uit de praktijk

Nog niet zo lang geleden zag ik een van mijn leerlingen even vastlopen en zichzelf weer resetten. Dit meisje kwam ruim een jaar geleden bij mij in de klas, was erg verlegen, perfectionistisch en faalangstig. Bij het minste geringste barstte ze in tranen uit; omdat ze het niet snapte, omdat ze iets nog niet kon of omdat ze iets niet durfde.
In de tijd dat ze bij mij in de klas zit, heb ik vooral gefocust op haar zelfvertrouwen. Wanneer een keer een les niet af had, vroeg ik haar of ze hard had gewerkt. Wanneer het antwoorde ja was (en dat is meestal het geval), liet ik haar het werk inleveren en haalde mijn schouders op wanneer ze vroeg of het niet afgemaakt hoefde te worden. Ik probeerde haar te leren dat het niet erg is als je een keer je werk niet af hebt. Dat je niet doodgaat wanneer je iets niet weet en dat om hulp vragen je alleen maar verder kan helpen.

Onlangs gebeurde er iets waardoor ik zag dat ze grote stappen had gemaakt. De klas mocht samenwerken in tweetallen en ze mochten zelf weten met wie ze wilden samenwerken. De bollebozen stapten meteen op iemand af, zij bleef een beetje verloren om zich heen kijken. De tranen verschenen al in haar ogen, haar schouders stonden gespannen. Toen zag ik haar diep ademhalen, even zuchten en op een meisje afstappen dat van plan leek te zijn alleen aan de opdracht te beginnen. Op de vraag of ze samen konden werken, werd positief gereageerd en een blik van trots, blijdschap en ook een beetje opluchting gleed over haar gezicht. Ze had zichzelf herpakt, ze had een flinke stap buiten haar comfort zone gezet en ze had het voor elkaar gekregen om een samenwerkpartner te vinden.
Ik was apetrots! 

Materiaal om mee te oefenen

Voor deze tweede route maak ik in de klas graag gebruik van de serie ReChill met Akwasi. In korte filmpjes bespreek Akwasi de verschillende emoties en wat deze met je doen. Hij vraagt ook aan kinderen hoe zij bepaalde dingen ervaren.
Hij eindigt de aflevering vaak met een mantra of een oefening waarin je leert hoe je om kunt gaan met de verschillende emoties. 

Alle afleveringen zijn te vinden op schooltv.nl en zijn geschikt voor kinderen van 9 tot 12 jaar.

ReChill - Boosheid

Klik HIER voor de aflevering

Ook het boek van Stine Jensen (Alles wat is voel) is een aanrader!