Met mijn klas filosofeer ik elke week over zeer uiteenlopende onderwerpen. Soms passend bij de thema's die we behandelen, soms passend bij iets dat speelt in de wereld.
Filosoferen is niet gewoon leuk en interessant. Filosofie heeft een heel duidelijk doel. Het is belangrijk om je leerlingen uit te kunnen leggen wat het nut van filosoferen is.
Wanneer ik start met filosofie is mijn boodschap altijd: "Je bent welkom om deel te nemen aan deze les, mits je bereid bent naar anderen te luisteren, hun standpunten aan te horen en te proberen het ook van hun kant te bekijken als je het oneens bent met elkaar. Maar het belangrijkste is dat je respectvol omgaat met alles wat er tijdens deze les gezegd wordt."
Kinderen nemen deze boodschap heel serieus. Filosofie maakt iets bij ze los en hier willen ze graag aan deelnemen.
Filosofie kan uit heel veel verschillende vraagstukken bestaan. Zo kun je vragen naar een mening over het ontstaan van de wereld, over een aangenomen wet of iets wel of niet goed of fout is.
De mooiste lessen ontstaan wanneer leerlingen merken dat er niet slechts één antwoord mogelijk is. Met name HB kinderen zijn zo gewend aan het zoeken naar een antwoord of een oplossing, dat het dan wel even wennen is als dat een keer niet het doel is van een les. Want wat is het antwoord op de vraag: "Mag je een iemand die pest ook pesten?" of "Als je sorry zegt tegen iemand, maar jij meent het niet echt, terwijl de ander wel denkt dat je het meent...geldt het dan ook?"
Leuk...en interessant....maar wat is nou het doel?
Voor mij was het al vrij snel duidelijk wat ik wilde bereiken met het geven van filosofie aan onze doelgroep; het leren vormen van een goed onderbouwde mening, het durven uiten hiervan en de mening van anderen in overweging te nemen.
Maar daarnaast hebben mijn overwegend starre-rigide-alles-moet-bewezen-worden-en-ik-ben-opzoek-naar-slechts-één-antwoord-leerlingen het ook nodig om te leren dat in de wereld niet alles op te lossen is met slechts één antwoord. Dat er mensen zijn in de wereld die anders denken dan zij.
Flexibiliteit is hierbij van groot belang. Als leerkracht wil ik kinderen bewust maken van denkbeelden en denkwijzen van anderen. Proberen om iets vanuit een ander perspectief te bekijken en van daaruit na te gaan of hun mening veranderd is of dat ze, wellicht vol begrip voor de ander, nog steeds staan voor hun eerdere mening.
Waar moet je beginnen?
Er is ontzettend veel aanbod op het gebied van filosoferen met kinderen. Hieronder zal ik een aantal boeken, websites en andere tips geven.
Het helpt onze kinderen na te denken over de wereld en hoe zij hier zelf in staan. Het helpt onze kinderen zich te verplaatsen in de gedachtengang van anderen en hoe ze hiermee om kunnen gaan. Het maakt ze sterker en weerbaarder.
Ik sluit dit blog af met een prachtig citaat van Ian Gilbert waarmee in één klap duidelijk wordt gemaakt waarom het van belang is om te filosoferen:
We are living is an age in which facts don't count, certainly no longer exists and complexity means we never quite know what just happened, let alone what will happen next. To better prepare ourselves for such a world, we need a brain workout that isn't so much about finding answers as getting our heads around questions.
Boeken, websites en andere tips
De vliegende papa's - B. Heesen
Filosofie voor kids (serie met verschillende delen) - O. Brenifier
Lieve Stine, weet jij het? - Stine Jensen
The book of thunks - Ian Gilbert
Dus ik ben jr - Te vinden op Uitzending gemist (NPO).
Thunks (intypen bij Google afbeeldingen): Bijzondere vragen waar geen goed of fout antwoord op te geven is.
Reacties
Een reactie posten